Vier inzichten voor een gezonde werk-privébalans

Zorgen dat medewerkers een goede werk-privébalans hebben, is in ieders belang. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Wat is een goede aanpak? Tijdens de pandemie onderzocht dr. Kilian Wawoe de effecten van thuiswerken op het welzijn van werknemers. De inzichten die uit dat onderzoek volgden, zijn in een tijd van hybride werken belangrijke wegwijzers voor een gezond werkend leven.

1. Een gezonde werk-privébalans gaat om de balans tussen wat je wilt en wat je aankunt

‘Wat me opvalt bij mensen die burned-out raken: ze willen veel. Carrière maken, een gezin stichten, een rijk sociaal leven, sporten, hobby’s. Dan lijkt de tijd en energie die ze spenderen aan werk en privé misschien in balans, maar ze raken overweldigd of uitgeput. Ze streven zichzelf op alle vlakken voorbij. Dus dan zeg ik: misschien is wat je wilt niet in balans met wat je aankunt. Je wil te veel tegelijk. Veel mensen voelen druk om aan een bepaald plaatje te voldoen en denken dat het aan hen ligt als dat niet lukt. Maar hoe sociale media het ook doen lijken, je kunt niet alles tegelijk hebben. Dus kies voor wat je het belangrijkste vindt en streef niet alles tegelijk na. Zo zorg je voor een gezonde balans tussen wat je wilt en wat je aankunt.’

2. Disbalans ontstaat door gebrek aan autonomie

‘Doe je iets omdat je het wilt, of omdat het moet? Als het om werk gaat, zullen velen van ons antwoorden: omdat het moet. Ik móet vanavond mijn mail bijwerken, ik móet dit project op tijd en binnen budget afronden. Toch is het belangrijk om kritisch naar deze gedachtegang te kijken. Want het levert stress op. En daarmee zetten we dagelijks een systeem in ons lichaam aan wat eigenlijk bedoeld is voor levensbedreigende situaties. Terwijl het missen van een deadline niet levensbedreigend is. Het hebben (en ervaren) van autonomie, of regie, over hoe en wanneer je werk uitvoert is daarom heel belangrijk voor een gezonde relatie met werk. Medewerkers die zeggenschap over hun werkzaamheden hebben zijn gemotiveerder, voelen meer eigenaarschap en zijn vaak gezonder.'

3. Rust staat niet gelijk aan opladen

‘Een telefoon laadt niet op als je hem weglegt; hij laadt op als je hem verbindt met een energiebron. Dat geldt ook voor mensen. Vaak denken we dat iemand die in een burn-out belandt vooral moet uitrusten. Maar rust alleen is niet genoeg om te herstellen van een burn-out. Opladen is minstens zo belangrijk. Dingen doen waar je energie van krijgt. Het is daarom belangrijk om zowel op werk als privé te kijken wat energiegevers zijn en daar meer van te doen. Dat geldt natuurlijk niet alleen voor mensen die een burn-out hebben, maar voor iedereen die een gezonde balans wil.’

4. Kijk óók naar het belang van de groep, niet alleen naar het belang van het individu

‘Thuiswerken wordt vaak gezien en ingezet als middel om een goede werk-privébalans te hebben. Maar wat als jouw behoefte aan thuiswerken botst met wat andere collega’s nodig hebben? Vooral voor jonge medewerkers, die net het werkende leven instappen, is het heel belangrijk om verbinding te voelen met en te leren van collega’s. Vaak weten ze dat zelf niet, omdat ze het nog nooit hebben ervaren. Ook is het voor hen vaak lastiger om zich uit te spreken of om hulp te vragen, en wanneer iedereen thuiswerkt is die drempel nog hoger. In het dierenrijk, bijvoorbeeld in een kudde olifanten, wordt een groep georganiseerd rond het kwetsbaarste individu. De sterken zorgen voor de kwetsbaren. Zo is het werkende leven vaak niet georganiseerd, maar iedereen heeft er baat bij als we iets meer op het groepsbelang en iets minder op het individuele belang gaan focussen.’