Het ontstaan van de NOW en waar staan we nu?

Ons collectieve geheugen heeft steeds minder ruimte om ‘corona’ te onthouden. Toch gaan we voor dit artikel weer even dik twee jaar terug in de tijd. Wanneer de wereld in een pandemie terechtkomt en het normale leven tot stilstand komt. Het zorgt voor een gezondheids-crisis, maar óók voor een economische crisis. Ondernemers zien pardoes hun business instorten.

UWV krijgt het verzoek van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) om mee te denken over een oplossing om werkgevers snel te voorzien van financiële steun. De tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) heeft maar één doel: zoveel mogelijk werkgevers met omzet-verlies door de pandemie helpen om hun medewerkers te behouden en door te betalen.

Grofmazige regeling

‘Medio maart zijn het ministerie en UWV samengekomen’, vertelt Ingrid Arts, programmamanager NOW bij UWV. ‘Er kwam direct na de afkondiging van de eerste lockdown een enorme hoeveelheid aanvragen voor de Werktijdverkortingregeling binnen. Dat is een tijdelijke regeling voor werkgevers die door een bijzondere situatie, die niet valt onder het normale ondernemersrisico, tijdelijk geen omzet kunnen draaien. Bijvoorbeeld als gevolg van een brand. Deze regeling is door individuele toetsing ingericht en uitvoerbaar voor een beperkt aantal werkgevers per jaar. Het was eigenlijk direct duidelijk dat dit dus niet kon. Toen is de NOW-regeling bedacht, waarbij er heel snel geld beschikbaar moest komen voor grote aantallen werkgevers.’

Eddie Zondervan, projectmanager NOW bij het ministerie van SZW, vervolgt: ‘Omdat in een zeer korte periode grote aantallen werkgevers tegelijkertijd moesten worden geholpen én de regeling uitvoerbaar moest zijn, is deze grofmazig van opzet. De uitvoering was mogelijk doordat vanaf het begin is uitgegaan van een systeem met een voorschot vooraf en een definitieve vaststelling achteraf. Op basis van de inschatting van werkgevers van hun omzetverlies en een beperkte toetsing werden snel voorschotten uitgekeerd, zodat daarmee salarissen konden worden doorbetaald. Tijdens de vaststellingsfase achteraf, waar we op dit moment volop in zitten, wordt ver-volgens op basis van onder andere het daad-werkelijke omzetverlies en eventuele veranderingen in de loonsom vastgesteld op welk subsidiebedrag een werkgever daadwerkelijk recht heeft.’

‘Ook de samenwerking tussen het ministerie van SZW en UWV met betrekking tot NOW is nog altijd intensief en loopt nog steeds door’

Op maandag 6 april 2020 ging het NOW-loket open en al binnen enkele dagen ontvingen de eerste werkgevers hun financiële steun. Arts: ‘We hadden op dat moment maar één doel voor ogen: werkgevers met omzetverlies door de pandemie zo snel mogelijk van een financieel voorschot voorzien. En dat bleef zo in de maanden daarna, omdat al snel een tweede én derde aanvraagperiode volgden.’

Bezig met NOW tot 2024

Zo’n 140.000 werkgevers hebben in 2020 van de eerste aanvraagperiode NOW gebruik gemaakt. Anno 2023 zijn we inmiddels 6 NOW regelingen, 8 aanvraagperiodes en bijna een half miljoen aanvragen verder en hebben we ruim 160.000 unieke ondernemingen met 2,9 miljoen medewerkers geholpen.

‘We zijn nu bezig met de definitieve berekening. De termijn voor de verplichte aanvraag van een vaststelling van deze definitieve berekening is inmiddels al gesloten voor de laatste periodes. Die sloot in juni 2023. Daarna loopt de periode nog een tijd door om ook de laatste aanvragen te controleren en te berekenen, waarna er ook altijd nog ruimte is om in bezwaar te gaan. Dan hebben we het hopelijk niet meer over corona, maar de NOW houdt ons nog tot zeker 2024 bezig.’

Intensieve samenwerking

‘De samenwerking tussen het ministerie van SZW en UWV met betrekking tot de NOW is nog altijd intensief’, licht Zondervan toe. ‘Ook in de huidige vaststellingsfase vragen verschillende onderwerpen de aandacht en proberen SZW en UWV waar nodig zaken gezamenlijk op te pakken. Vanaf het begin van de NOW is onderling veelvuldig overlegd en snel geschakeld. In deze samenwerking is het heel prettig dat de lijnen kort zijn en dat iedereen hetzelfde doel nastreeft: een goede afhandeling van de verschillende aanvraag-periodes.’