Faalangst: 5 tips om daarmee om te gaan

‘Faalangst, daar zit van alles omheen’, legt Marja uit. ‘We zijn bang om niets waard te zijn, niet goed genoeg te zijn of om door de mand te vallen. Doodvermoeiend. Het kan zelfs leiden tot een burn-out. Maar faalangst kan verdwijnen, als je ermee aan de slag gaat. Elke stap geeft zelfvertrouwen. Totdat je weer risico’s durft te nemen en wél voor die nieuwe baan of promotie gaat.’

Word faalangst de baas met deze 5 inzichten.

1. Oefen met probleemoplossende gedachten

‘Ik kan niets’, ‘dat lukt me niet’: negatieve gedachten zitten ons in de weg. Het helpt om zo’n gedachte te onderzoeken, legt Marja uit: ‘Vaak wijst het op een negatief zelfbeeld. Oefen dan met de gedachte omkeren. Toen ik ooit in de put zat, dacht ik dat ik helemaal niets kon. Ik vond mezelf niets waard. Maar, dacht ik, als ik écht niets kan, kan ik altijd nog een cursus doen om iets te leren. ‘Maar ik heb geen geld’, was de volgende gedachte. ‘Dan zoek je een goedkopere cursus,’ zei ik tegen mezelf. Dat gaf me perspectief. Oefen met gedachten waar je wél wat aan hebt. En als je inderdaad niet goed bent in een bepaalde taak, accepteer dat dan. Zoek iets wat wél bij je past. Zie het als een avontuur om te ontdekken wat je kan.’

2. Ontspan op spannende momenten door uit te ademen

Een rustige, diepe ademhaling zorgt ervoor dat je ontspant en zelfverzekerd overkomt. Maar als je zenuwachtig bent, adem je juist snel en hoog. Marja heeft hier een truc voor: ‘Ik was ooit als trainer bij een bedrijf waar veel jargon werd gebruikt. Ik werd onzeker en kreeg een black-out. Mijn mening werd gevraagd en ik kon alleen uitbrengen: ‘ik moet naar de wc’. Daar heb ik mezelf gekalmeerd door rustig te ademen. Toen ik terugkwam, begon ik met praten op een uitademing. Ik was de spanning kwijt en praatte met gemak een half uur vol.

Begin dus met praten op een uitademing. Je wordt meteen rustiger. Oefen dat steeds als je een gesprek begint. Totdat dieper ademen vanzelf gaat. Zo houd je je zenuwen onder controle.’

3. Speel met je lichaamshouding

Je lichaamshouding heeft invloed op hoe je je voelt en hoe je overkomt op anderen. ‘Soms compenseren we faalangst door onszelf groter te maken, met de borst vooruit. Het lijkt zelfverzekerd, terwijl er eigenlijk angst achter zit,’ legt Marja uit. ‘Of je maakt je kleiner. Je kromt je schouders, zit ineengezakt, praat zacht en stelt je te dienstbaar op.’ Wat daarbij kan helpen: ‘Ga rechtop zitten, rug recht en ontspan je schouders en adem uit. Denk: ‘Wij zijn gelijkwaardig!’ Dat werkt direct. De ander kan directeur zijn, maar als mens ben je gelijkwaardig. Die gedachte helpt om ook met je lichaam een volwassen houding aan te nemen. Weet je niet hoe? Oefen dan. Vraag een vriend of vriendin om samen een sollicitatie na te spelen. Maak jezelf eerst groter, dan kleiner en tot slot daartussenin; dat is wie je werkelijk bent. Film het en kijk het terug; zie je hoe dat overkomt?’

4. Durf te vragen

Ben je onzeker over een opmerking van een collega? Of krijg je helemaal geen feedback, waardoor je twijfelt aan jezelf? Vraag uitleg of vraag om feedback. ‘Mensen zijn niet gewend om uit zichzelf complimenten te geven. Terwijl ze vaak positiever zijn over jou dan je dacht. Het is ook oké om opbouwende kritiek te krijgen. Daar kan je wat mee. Maar als je een compliment krijgt, hoor en voel het dan ook echt.’ Vind je dat lastig? Lees dan de volgende tip.

5. Sta stil bij complimenten en commentaar

Je bent geneigd om een compliment weg te wuiven. Terwijl kritiek juist hard binnenkomt. ‘Als iemand iets van ons niet leuk vindt, betekent dat niet dat we niets waard zijn. Of dat anderen dat ook vinden. Maar het kan wel zeer doen, en dat mag best gevoeld worden. Door daarbij stil te staan, verwerk je je gevoel en kropt het zich niet op. Bedenk of je er iets van kan leren. Zo niet, laat het dan bij de ander. Krijg je juist een compliment? Adem dan diep in en herhaal het voor jezelf. Wat ook helpt, is om het op te schrijven. Zo kan je er elke dag naar kijken, totdat je het gelooft.’