Hoe solliciteer je met ADHD, autisme of hoogsensitiviteit?

Hoe herken je een breinvriendelijke werkgever?

Saskia Schepers: ‘Om te zien of een werkgever openstaat voor neurodivergente medewerkers moet je vaak tussen de regels door lezen. Let bijvoorbeeld eens op de website van het bedrijf waar je wil solliciteren: is die digitaal toegankelijk, kun je kiezen tussen tekst en audio?

De manier waarop de procedures in het sollicitatieproces zijn beschreven is vaak ook een duidelijk signaal: als je een e-mail krijgt waarin staat wat je precies kunt verwachten en met welke persoon je het gesprek hebt, weet je dat het waarschijnlijk wel goed zit. Dat zijn tekenen dat er in ieder geval over is nagedacht. Weet wel: geen enkele organisatie doet dit perfect. Vaak vervult je directe leidinggevende een cruciale rol.’

Wanneer breng je ter sprake dat je brein anders werkt?

'Vertel niet direct dat je ADHD of autisme hebt. Je kunt er niet op vertrouwen dat de ander iets weet over jouw diagnose. Het probleem met labels is dat veel mensen vooroordelen hebben of simpelweg te weinig weten over andersdenkende breinen. Focus daarom liever op wat je nodig hebt om goed te functioneren. 'Als jullie het beste uit mij willen halen, dan...' is een goede manier om het gesprek te beginnen.’

Wat als een werkgever naar je diagnose vraagt?

'Dat gebeurt gewoon. Mensen vragen: 'Heb jij je weleens laten testen?' of 'Heb je ADHD?' Dan zou ik zeggen: 'Ja, dat klopt. Ik heb ooit die diagnose gekregen en wat ik erin herken, is dit.' Dan moet je het meteen omdraaien naar wat het jou heeft gebracht. Bijvoorbeeld: door die diagnose kan ik goed structuur aanbrengen en analytisch denken.’

'In het gesprek zeg je niet: ik heb ADHD, maar: ik ben iemand met een heel snel brein'

Hoe kun je er zelf het beste over beginnen?

‘In je sollicitatiebrief kun je schrijven dat je 'een creatieve geest bent die vernieuwende dingen doet'. In het gesprek zeg je niet 'omdat ik ADHD heb', maar 'omdat ik iemand ben met een heel snel brein'. Het allerbelangrijkste is dat je jezelf goed kent. Als jij niet weet wat je nodig hebt, kun je dat ook niet uitleggen.

Daar is mijn Breinhandleiding misschien handig voor. Door die handleiding in te vullen kom je erachter wat jij nodig hebt. En dan kun je het in neutrale taal uitleggen.’

Om welke aanpassingen kun je tijdens het sollicitatieproces vragen?

'Eigenlijk kun je alles vragen. Dat helpt je bepalen of dit een passende werkplek voor je is. Want hoe een werkgever reageert op zulke vragen zegt veel over de bedrijfscultuur. De belangrijkste regel: als iets voor jou een dealbreaker is, moet je ernaar vragen. Anders begin je op een nieuwe werkplek en loop je later alsnog vast. Het gaat niet om koste wat het kost aangenomen worden, maar om het vinden van een goede match.’

Hoe ga je om met stress tijdens solliciteren?

'Het is slim om zoveel mogelijk stressfactoren rond je sollicitatie uit te schakelen. Zorg bijvoorbeeld dat je precies weet hoe je op de locatie komt, met welke persoon je het gesprek hebt en hoe het gesprek eruit zal zien. Vraag van tevoren om voorbeelden van mogelijke gespreksonderwerpen. Zeg dat je je goed wilt voorbereiden en vraag om voorbeeldvragen. Als een werkgever dit raar vindt, is dat eigenlijk al een signaal dat jullie misschien niet goed bij elkaar passen.’

Hoe kijk jij naar de toekomst voor neurodivergente werkzoekenden?

'Steeds meer bedrijven beseffen dat flexibiliteit een competitief voordeel is in de strijd om talent. Bedrijven die openstaan voor neurodivergente werknemers krijgen zo toegang tot talent dat anders naar de concurrent gaat.

Voor jou betekent dit dat er steeds meer kansen zijn en dat je meer te kiezen hebt: ‘ik ga solliciteren en ik heb keuzes A en B. En ik zie bij B dat ik gewoon een dag thuis mag werken. Dan lever ik wel 300 euro salaris in om daar te kunnen werken.’