Ontslag wegens bedrijfseconomische redenen: let hier op als werkgever

Werknemers moeten laten gaan is nooit leuk. Toch zijn er verschillende situaties waarin je als werkgever genoodzaakt bent om over te gaan op ontslag om bedrijfseconomische redenen. Bijvoorbeeld wanneer je moet reorganiseren waarbij ook arbeidsplaatsen vervallen, doordat er structureel minder werk is door weggevallen of uitblijvende orders. Of een toename van kosten, bijvoorbeeld als gevolg van de energiecrisis of de hoge inflatiecijfers, waardoor de financiële situatie – en daarmee de continuïteit van je bedrijf – in de gevarenzone komt.

Voorbereiden ontslag wegens bedrijfseconomische redenen

Wat kun je in die situaties doen als werkgever? ‘Uiteraard is het ontslaan van vast personeel voor de meeste bedrijven het laatste redmiddel. Zeker in de huidige krappe arbeidsmarkt, maar ook wettelijk, ’, zegt Meriam Smith, manager Arbeidsjuridische dienstverlening (AJD). ‘Wanneer je als bedrijf personeel moet ontslaan, is het voor alle partijen verstandig om je goed voor te bereiden. Zowel inzicht in de situatie van je onderneming als de wettelijke mogelijkheden voor ontslag zijn dan van belang.’

Vaststellingsovereenkomst heeft voorkeur

Een werkgever hoeft niet altijd een ontslagaanvraag te doen bij UWV. Idealiter komt hij of zij er zelf uit met een werknemer of groep werknemers, stelt Smith. ‘Het komt gelukkig ook vaak genoeg voor dat beide partijen tot een vaststellingsovereenkomst komen. Is dit niet het geval, dan komt UWV met een inhoudelijke procedure om de hoek kijken.’ Veel bedrijven kiezen ervoor om tijdens de onderhandeling over een vaststellingsovereenkomst wel een voorlopige ontslagaanvraag, zonder uitvoerige onderbouwing, in te dienen. Deze aanvragen worden in de meeste gevallen, nadat partijen er samen uit zijn, ingetrokken.

'We staan live en telefonisch voor mensen klaar, en je kunt op veel kantoren binnenlopen'

Aanvraagformulier voor ontslag

Om een ontslagprocedure te starten bij UWV, begin je met het invullen van een aanvraagformulier voor ontslag. ‘Je wordt door een aantal vaste vragen heen geleid. Mocht je er niet goed uitkomen, dan kan je altijd terecht op onze website, waar onder meer extra informatie staat over het ontslag en een toelichting op het invullen van het aanvraagformulier – in dit geval om bedrijfseconomische redenen. Daarnaast staan we ook live, telefonisch en via beeldbellen voor mensen klaar. Er kan direct een afspraak worden gemaakt en je kunt op de meeste AJD-kantoren ook gewoon binnenlopen voor een informatief gesprek en hulp of advies bij de procedure.’

Aanvragen voor ontslag wegens bedrijfseconomische redenen vaak onvolledig

Negentig procent van de inhoudelijke ontslagaanvragen om bedrijfseconomische redenen blijkt onvolledig, weet Smith. Zo worden bijvoorbeeld geregeld niet de juiste financiële stukken overlegd. ‘Daar zijn we best streng op. We moeten namelijk goed kunnen beoordelen of er daadwerkelijk sprake is van de gestelde bedrijfseconomische redenen.’ In het verleden volgde dan altijd een schriftelijke uitvraag.

Wij bellen je als er dingen ontbreken

Tegenwoordig worden werkgevers bij onduidelijke, onjuiste of onvolledige aanvragen eerst zelf gebeld door een behandelaar van de ontslagaanvraag. Smith: ‘Dat voorkomt vervelende situaties, is klantvriendelijker en scheelt ook tijd.’ De telefonische uitvraag wordt daarna nog schriftelijk bevestigd, waarna de werkgever een korte termijn krijgt om de onduidelijkheid, onvolledigheid of onjuistheid schriftelijk toe te lichten of aan te vullen.

‘Ondernemers die het lastig vinden om de juiste juridische boekwerken door te nemen, kunnen terecht bij onze specialisten’

De ontslagaanvraag wordt door ons naar de werknemer gestuurd

Zodra de ontslagaanvraag volledig is bevonden, zorgt UWV ervoor dat alle stukken, inclusief de gevraagde toelichting, terecht komt bij de betreffende werknemer. Die heeft veertien dagen de tijd om een verweerschrift in te dienen. Ook in de situatie dat het verweerschrift onduidelijkheden, onjuistheden of onvolledigheden bevat, wordt contact gezocht met – deze keer – de werknemer. ‘We informeren de betreffende persoon dan bijvoorbeeld over de ontslagregels. UWV is onafhankelijk, wij willen dat beide partijen goed worden ingelicht over de situatie.’

Werknemer kan nog in verweer gaan, daarna volgt er een besluit

Het kan natuurlijk zijn dat de werknemer anders tegen zaken aan kijkt. Die heeft dan ook altijd de mogelijkheid om in verweer te gaan tegen de ontslagaanvraag. Werpt het verweer van de werknemer nieuw licht op de zaak, dan kan UWV beslissen om een ‘tweede ronde’ in te gaan. Dat betekent: het proces opnieuw ingaan. Maar vaak blijft het bij een eerste ronde, waarbij UWV een definitief besluit neemt over de ontslagaanvraag wegens bedrijfseconomische redenen. Dat besluit – simpelweg: een gegronde of ongegronde ontslagaanvraag – gaat vervolgens per post naar beide partijen. En daarmee wordt het ontslag toegekend óf afgewezen. Bij een toekenning zeg je als werkgever de arbeidsovereenkomst officieel op , met inachtneming van de geldende opzegtermijn.

Vooraf goed laten informeren door UWV

Smith heeft voor werkgevers een belangrijke tip. ‘Laat je vooraf goed informeren. Veel ondernemers vinden het lastig om de juiste juridische boekwerken door te nemen. Dat hoeft ook niet. Daar hebben we bij UWV specialisten voor, die kunnen mensen goed informeren. Een voorgesprek scheelt vaak veel tijd en voorkomt misverstanden en vervelende situaties.’ Daarnaast denken veel werkgevers ten onrechte dat ze alleen ontslag wegens bedrijfseconomische redenen kunnen aanvragen als ze al in de rode cijfers zitten. ‘Dat is een veelgehoorde misvatting. Het kan ook zijn dat je kunt aantonen dat je in de toekomst veel verlies gaat lijden als je niet tijdig ingrijpt, en dat is juridisch een geldige reden.’

Mensen van werk naar werk helpen

Voor werknemers die met een ontslagaanvraag te maken krijgen, biedt UWV uiteraard ook perspectief. ‘Bij grote reorganisaties trekken we samen op met collega’s van de regionale werkgeversservicepunten. We proberen mensen zoveel mogelijk te informeren over de regelgeving rondom een ontslagprocedure. Maar ook door mensen ‘van werk naar werk’ te helpen, dat wil zeggen naar een nieuwe baan zonder tussendoor een uitkering te moeten aanvragen. Dat is een van de missies van UWV. (Voormalig) Werkgevers en voormalig werkgevers kunnen daarin ook een rol spelen, bijvoorbeeld door een Ervaringscertificaat mee te geven. Dat is een erkend certificaat waarmee een werknemer zijn kwaliteiten laat zien. En als dit niet lukt, helpen we werknemers die ontslagen worden met de juiste informatie over de rechten en plichten rondom het aanvragen van een WW-uitkering. ’