Stress: een uitnodiging om je werk-privébalans te verbeteren

Het verschil tussen overspannenheid en burn-out

‘Een beetje spanning is niet erg,’ zegt Justine. ‘Dat maakt je scherp en helpt je beter te presteren. Maar als de draaglast te groot wordt en de draagkracht te laag, dan gebruik je je reserves. Die zijn een keer op, en dan val je om. Meestal eerst met de diagnose overspannen. Als blijkt dat je meer tijd nodig hebt om ‘je batterij’ weer op te laden, spreken we van een burn-out.’

Herken de signalen

Om overspannenheid en burn-out te voorkomen, moet je weten hoe je stress herkent. Justine: ‘In eerste instantie merk je dat aan mentale prikkels. Piekeren, concentratieproblemen, slapeloze nachten. Dat zijn de eerste tekenen om je werk-privébalans te verbeteren. Als je daar niet voldoende gehoor aan geeft, dan komen de fysieke klachten. Die kunnen voor iedereen anders zijn, maar zijn vaak terugkomend. Denk aan hoofdpijn of migraine, hartkloppingen of een onrustig gevoel. We zijn in deze maatschappij gewend om altijd maar vol te houden, te luisteren naar ratio in plaats van naar gevoel. Daarbij negeren we zulke signalen.’

Proactief je werk-privébalans verbeteren: tips

Stress is niet fijn, maar als je ernaar luistert krijg je er vaak wel iets moois voor terug. Proactief je werk-privébalans verbeteren dus. Begin met deze tips:

• Luister naar de signalen van je lijf. Voel je je onrustig? Pieker je bijvoorbeeld meer of heb je vaker last van hoofdpijn? Door meer te luisteren naar je gevoel (wat je wil) in plaats van naar je hoofd (wat je moet), herken je de signalen van stress op tijd.
• Ervaar je stress? Vraag jezelf dan af hoe je leven er over een halfjaar uitziet als je zo blijft doorgaan. Niet blij mee? Dan mag je er nu iets aan doen.
• Maak een lijst met dingen die je veel energie kosten. Dit geeft inzicht in jouw persoonlijke veroorzakers van stress.
• Maak ook een lijst met dingen waar je energie van krijgt en blij van wordt. Afspreken met vrienden, sporten, een boek lezen, een wandeling maken. Zie het als een soort hoge hoed. Als je merkt dat je stress hebt, dan trek je er een energiegever uit.
• En als laatst: je hoeft het niet alleen te doen. Praat met iemand over de dingen die stress veroorzaken. Met een vriend(in), familielid, je huisarts of een coach. Je zal zien dat het oplucht en het je vooruithelpt.

Stress als uitnodiging om je werk-privébalans te verbeteren

Justine ziet werkstress ook als een kans: ‘Het nodigt je uit om opnieuw te kijken naar je leven: zit ik nog wel op mijn plek? Ik word hier niet blij van – waarvan dan wel? Een goede vraag om jezelf te stellen. De kunst is om niet te wachten tot je overspannen raakt, maar om eerder in te grijpen en op tijd je werk-privébalans te verbeteren. Gelukkig is er tegenwoordig meer begrip voor bewust bezig zijn met je persoonlijke ontwikkeling. En waar iedereen vroeger 20 tot 30 jaar dezelfde baan had, is het nu normaal om elke 2 à 3 jaar te wisselen.’

Passie, impact en talent

Of je op je plek zit meet Justine aan de hand van drie elementen: ‘Passie, Impact en Talent, oftewel PIT. Wat doe je het allerliefst? Dat is je passie. Impact draait om het gevoel dat je iets van betekenis doet. En tot slot talent, dat waar je goed in bent. Wel zo fijn, want dan gaat het je makkelijker af. Vind werk met die combinatie, dan heb je weinig stress.’ Volgens Justine is het goed om regelmatig bij deze elementen stil te staan: ‘We maken verschillende fases mee in ons leven. Studeren, werken, kinderen. Vaak gaat het in een moment van groei wringen. Kijk dus proactief of je werk nog steeds bij je past, in plaats van pas als je er stress door ervaart.’