Re-integreren en niet-aangeboren hersenletsel (nah)

WAAROM DIT ONDERZOEK?

‘Als beginnend onderzoeker kwam ik in aanraking met patiënten met niet-aangeboren hersenletsel (nah). Ik zag wat dat voor invloed heeft op het dagelijks leven, zowel thuis als op het werk. Een van mijn missies is om het proces naar werk voor mensen met nah makkelijker te maken.’ 

‘Met de juiste aanpassingen is de kans op terugkeer naar werk groter’

WAT HEB JE ONDERZOCHT?

‘Ik heb samen met een onderzoeksteam gekeken wat de terugkeer naar werk belemmert en wat die terugkeer juist bevordert. Dit hebben we gedaan door mensen met niet-aangeboren hersenletsel en werkgevers te interviewen, en door literatuuronderzoek. In de interviews vroeg ik naar persoonlijke ervaringen met het proces naar werk: wat vonden werknemers en werkgevers bevorderend, wat juist niet, en wat waren goede oplossingen als de terugkeer naar werk niet goed ging?’

WAT ZEGT JE ONDERZOEK OVER WAT KAN HELPEN BIJ DE TERUGKEER NAAR WERK VOOR MENSEN MET NAH? 

‘Er zijn verschillende belangrijke punten die helpen om naar werk terug te keren:

• Een goede werk(plek)aanpassing is echt belangrijk. De werkgever moet daarbij natuurlijk nauw worden betrokken. UWV kan eventueel helpen bij de aanvraag van werkplekvoorzieningen.
• Verder is het belangrijk dat de werknemer goede uitleg krijgt over het letsel en de gevolgen daarvan. Het maakt niet zo veel uit wie dat doet, dat kan bijvoorbeeld een jobcoach zijn, een revalidatiearts, verzekeringsarts, ergotherapeut. Ook voor een werkgever kan zo’n uitleg nuttig zijn. Lotgenotencontact helpt ook heel goed om meer inzicht te krijgen. 
• Het helpt ook als iemand goed begeleid en ondersteund wordt. Als iemand vastloopt in het werk kan een professional daarbij helpen, al is het alleen maar om iemand door te kunnen verwijzen. 
• Het aanleren van nieuwe vaardigheden voor je werk of sociale leven is ook zinvol. Soms is het moeilijk voor mensen met nah deze vaardigheden aan te leren. 
• Wat ook helpt zijn motivatie en drive bij de werknemer. Maar niet te veel, dat werkt juist weer belemmerend. Als je nah hebt, kun je soms je eigen grenzen niet goed bewaken. 
• Minder werkdruk, aangepaste werktijden en een werkomgeving zonder veel prikkels helpen bij de re-integratie.’

JE SPRAK VERSCHILLENDE MENSEN MET NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL EN ENKELE WERKGEVERS OVER WEER AAN HET WERK GAAN. WAT VINDEN ZE LASTIG? 

‘Als je nah hebt, dan heb je vaak last van ‘onzichtbare beperkingen’: vermoeidheid, moeite met concentreren, zaken onthouden, en moeite met communiceren. Soms weet je zelf (nog) niet goed wat je beperkingen zijn door nah. Dit maakt het lastig om de belemmeringen met de werkgever te bespreken. Mensen met nah kunnen hun situatie soms niet accepteren of ze zijn bang om hun baan te verliezen. 

Als je nah hebt, kun je ook veel last hebben van prikkels in de omgeving: geluid of licht. En moeite hebben met een hoge werkdruk. Het kan lastig zijn om vergaderingen te volgen. Dat komt omdat je informatie soms niet snel en niet goed in je op kan nemen en verwerken. 

Werkgevers vinden het ook vaak lastig om te communiceren met een werknemer met nah: ze weten niet wat ze kunnen verwachten. Omdat je aan de buitenkant niets ziet worden ze niet aan de beperkingen herinnerd. Dus houden werkgevers er onvoldoende rekening mee.’

WAT BETEKENT HET ALS HET TOCH NIET LUKT OM WEER AAN HET WERK TE GAAN? 

‘Door werk voel je je nuttig, heb je sociale contacten en ben je financieel onafhankelijk. Als het niet lukt om weer aan het werk te gaan, kunnen sociale problemen en psychische klachten ontstaan. Slechts 40% van de mensen met nah, die werkten voordat ze het letsel opliepen, gaat binnen 2 jaar weer aan het werk. Het is daarom belangrijk dat mensen met nah zoveel mogelijk ondersteund worden om weer aan het werk te komen.’ 

WAT BETEKENT JE ONDERZOEK VOOR UWV?

‘De uitkomsten van mijn onderzoek kunnen verzekeringsartsen gebruiken bij de beoordeling van mensen met nah. We hebben hiervoor een onderwijsprogramma voor verzekeringsartsen ontwikkeld. De kennis bij de verzekeringsartsen over niet-aangeboren hersenletsel neemt hiermee toe waardoor ze over handvatten beschikken om mensen met nah in de praktijk beter kunnen helpen.’

UWV EN HULPMIDDELEN

Je kunt bij UWV voorzieningen aanvragen waardoor je makkelijker je werk kunt doen. Kijk op uwv.nl/voorzieningen voor alle mogelijkheden.

WIE IS BIRGIT DONKER-COOLS?

Birgit Donker-Cools deed promotieonderzoek (afgerond januari 2020) bij het Kenniscentrum Verzekeringsgeneeskunde (KCVG) over niet-aangeboren hersenletsel (nah) en arbeidsparticipatie. Birgit is adviseur verzekeringsarts bij UWV en senior onderzoeker bij het KCVG, afdeling Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid in Amsterdam UMC (AMC). Meer weten over haar onderzoek? Lees het hier.