Omgaan met een bipolaire stoornis: Nadya geeft tips
Tot haar 22e liep het leven van Nadya van der Sluis (37) op rolletjes. Ze studeerde hbo-rechten. Tijdens haar afstudeerstage in Australië ging het mis. Nadya kreeg haar 1e psychose en belandde in de isoleercel van een gesloten psychiatrische afdeling. Ze bleek een bipolaire stoornis te hebben en kwam in de Wajong terecht. Nu werkt ze parttime als overheidsjurist én is ze ondernemer. Hoe lukte het haar te leven met een bipolaire stoornis?
Leven met een bipolaire stoornis
‘Het leven met een bipolaire stoornis is voor iedereen met deze aandoening anders,’ benadrukt Nadya. ‘Zelf heb ik een bipolaire stoornis type 1. Ik heb manische en depressieve periodes. Tijdens een manie worden mijn eigenschappen uitvergroot. Dan ben ik heel creatief en zit ik vol grootse plannen. Ik kan de realiteit dan helemaal verliezen. Ik heb bijvoorbeeld weleens gedacht dat ik actrice Angelina Jolie was. Tijdens een depressie kan ik mezelf pijn doen, of zelfs zelfmoordneigingen krijgen. Het gebeurt allemaal in mijn hoofd, dus het effect is niet zichtbaar. Ik vergelijk het weleens met een gebroken been. Daar moet je van herstellen. Na een psychose moeten mijn hersenen ook bijkomen.’
Wat is een bipolaire stoornis?
Bipolaire stoornis is een psychische aandoening waarbij mensen sterke veranderingen in hun stemming ervaren: stemmingswisselingen. Soms voelen ze zich erg blij en vol energie, en soms voelen ze zich erg verdrietig en moe. Deze veranderingen kunnen het moeilijk maken om normaal te leven.
Werken met een bipolaire stoornis
‘Het duurde jaren, maar op dit moment kan ik goed omgaan met mijn ziekte. Ik voel me nu sterk, ook zonder medicatie. Werken met een bipolair stoornis leerde ik met vallen en opstaan. Toen ik een goede psycholoog vond, ging het snel beter met me. Zij leerde mij wat mijn bipolaire stoornis is en hoe ik daarmee kon omgaan. Bijvoorbeeld met vaste planningen en schema’s. En dat houdt mij stabiel.’
Wat is SWOM?
Stichting Studeren & Werken op Maat (SWOM) is een samenwerkingspartner van UWV en begeleidt hoogopgeleide jongeren met een arbeidsbeperking naar een baan, traineeship of stage. De stichting werkt met een team van ervaren experts. Samen brengen zij je competenties in kaart.
Een baan vinden met een jobcoach
‘Via mijn jobcoach van SWOM vond ik een baan als jurist bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Deze organisatie regelt alle aanvragen voor mensen die in Nederland willen verblijven, zoals oorlogsslachtoffers of buitenlandse studenten. En door telkens nieuwe dingen te proberen – wat soms best eng was – ontdekte ik wat wel en niet voor mij werkt op de werkvloer.’
Op tijd de rust zoeken
Zo raakt Nadya bijvoorbeeld snel overprikkeld in een drukke werkomgeving. Ook zijn stress en onregelmatige werktijden grote ‘triggers’ voor haar, waardoor het fout kan gaan. ‘Daarom werk ik vaak in een apart kantoor en doe ik nu op tijd een stapje terug als dat nodig is. Ik trek me dan bewust even terug om weer stabiel te worden en om te kunnen blijven werken. Ook herken ik de signalen wanneer het mis dreigt te gaan. Dan zie ik bijvoorbeeld dingen die er niet zijn en krijg ik waanideeën. Rustmomenten inplannen is dan heel belangrijk voor mij. Die rust vind ik bijvoorbeeld in het hoekje dat ik voor mezelf thuis inrichtte, op de oude stoel van mijn grootoma. Zo doe ik alles om mentaal gezond te blijven.’
Zelfstandig ondernemen met een bipolaire stoornis
Haar werk als jurist, daar bleef het niet bij voor Nadya. Ze zat vol plannen en startte 3 jaar geleden haar eigen bedrijf Incluvision by Nadya, wat later Manic Momboss werd. Met Manic Momboss, komt ze op voor mensen met een psychische kwetsbaarheid en helpt ze hen bij het vinden van een passende baan. Nadya is daarnaast spreker, schreef een boek, bedacht een online cursus en ontwikkelde een masterclass.
Aan de slag met een coach via UWV
‘Bij het starten van mijn bedrijf had ik veel aan de ondernemingscoach die ik via UWV kreeg. Hij wist goed met mijn stoornis om te gaan. Veel coaches willen namelijk gelijk al je ideeën uitwerken, terwijl ik juist iemand nodig heb die mij kan afremmen. Iemand die zorgt voor rust en overzicht en die me helpt om focus te vinden. En dat is precies wat hij deed.’
‘Ik ben veel productiever dan de gemiddelde mens. Ik kan zóveel dingen doen, als ik het maar gestructureerd doe’
De voordelen van een eigen bedrijf
Het ondernemerschap bevalt Nadya heel goed. ‘Je kunt zelf bepalen wanneer je werkt en hoe je werkt. Ik werk bijvoorbeeld graag ’s nachts. Ik kan mijn eigen tijd indelen en kan ondernemen goed combineren met moeder zijn. Ook hoef ik niets uit te leggen aan een baas of collega’s als ik me minder goed voel. Als ondernemer ben ik met allerlei mooie plannen bezig. Dat is de kracht van mijn bipolaire stoornis. Ik ben veel productiever dan de gemiddelde mens. Ik barst van de energie en ik kan zóveel dingen doen, als ik het maar gestructureerd doe.’
Heb jij ook behoefte aan meer structuur, maar lukt het niet zo goed overzicht te vinden? Nadya heeft een weekplanner gemaakt, die ze graag deelt.
Nog meer plannen voor de toekomst
Nadya legt de komende tijd haar focus op haar stichting Down2Dance, die ze naast haar bedrijf ook runt. ‘Ik geef dansles aan kinderen met downsyndroom en organiseer een dansshow voor dementerende ouderen met muziek uit hun jeugd. Mijn masterclass ‘Dance your depression away’ gaat over hoe muziektherapie kan helpen met het beheersen van gevoelens. Daar geloof ik echt in.’ Maar Nadya heeft nóg een droom. Ze wil dat ervaringsdeskundigen met een psychische kwetsbaarheid, ‘ervaringsprofessional’ kunnen worden. ‘Ik wil mensen helpen om zichzelf op de markt te zetten als ondernemer. Te vaak worden ze namelijk alleen als vrijwilliger ingezet. Terwijl ze er voor zichzelf meer uit kunnen halen.’
Omgaan met een bipolaire stoornis: dit zijn de tips van ervaringsdeskundige Nadya
1. Sta elke dag stil bij hoe het met je gaat
Plan elke dag, op een vast tijdstip, een momentje in om terug te blikken op jouw dag: welk cijfer zou je de dag geven, hoe voelde je je, hoe was je gedrag? Op die manier leer je jezelf kennen. En je gaat de ‘triggers’ herkennen die ervoor zorgen dat het slechter met je gaat. Het lijkt een simpele tip, maar de kunst is om echt elke dag dat momentje voor jezelf te pakken.
2. Zoek uit wat voor jou helpt om je beter te voelen
Zoek voor jezelf uit welke ‘tools’ je tegen jouw triggers in kunt zetten. Dus: wat helpt jou om je beter te voelen, om weer rustig te worden? Bij mij helpt dansen bijvoorbeeld. Dat is mijn medicijn, daarom hoef ik geen lithium te slikken. Maar ook kleuren en diamond painting maken me rustig. Het is voor iedereen anders, dus zoek uit wat voor jou werkt.
3. Bewaak je grenzen
Bewaak je grenzen, doe op tijd een stapje terug. En als je het even moeilijk hebt, zorg dan extra goed voor jezelf. Door meer rust te nemen, door een vast dagritme terug te zoeken en door jouw ‘tools’ in te zetten. Alles wat er voor zorgt dat jij stabiel bent en blijft; dáár moet je de focus op leggen.
4. Zorg dat je volhoudt
Als je weet wat voor jou werkt als het mis dreigt te gaan en daar ook op tijd iets mee doet, dan is het mogelijk om stabiel te leven. Het kost wel discipline. Maar zolang je in je hoofd houdt: het is mijn leven en mijn verantwoordelijkheid. Dan moet het lukken.
Nadya heeft de online cursus ‘De stappen naar een passende en gezonde baan’ ontwikkeld. Wil jij meedoen aan deze online cursus?
Raadpleeg voor de laatste informatie rondom wet- en regelgeving altijd www.uwv.nl
